Mỗi khi bắt đầu một môn thể thao nào đó thì việc đầu tiên là phải tìm hiểu những điều luật cơ bản nhất. Khác với bóng chuyền hay bóng bàn thì bóng rổ cũng có những luật riêng biệt. Để có một trận đấu tốt thì trước khi ra sân, hãy cùng vanhoadoisong tìm hiểu những điều luật bóng rổ dưới đây nhé!
Sân thi đấu
Một sân thi đấu bóng rổ đúng luật phải tuân theo những quy định sau:
- Không được có các chướng ngại vật trên sân và phải là sân bóng rổ phải có mặt sân cứng.
- Kích thước của sân là 28.65m x 15.24m. Vạch 3 điểm cách hình chiếu tâm rổ một khoảng cố định là 6.75m. Trên sân có 3 vòng tròn với đường kính 3.6m.
Đội bóng
Quy định về đội bóng
- Có 5 cầu thủ thi đấu chính thức trên sân trong mỗi trận.
- Tối đa 12 cầu thủ được thi đấu, tính luôn cả đội trưởng và cầu thủ dự bị.
- Mỗi đội có 1 huấn luyện viên chính và 1 trợ lý.
- Cầu thủ dự bị được tham gia trận đấu khi có sự cho phép của trọng tài.
Quy định về trang phục thi đấu
- Phía trước và đằng sau áo, quần cùng một màu.
- Áo được bỏ vào quần hoặc có thể mặc loại áo liền quần.
- Không có tay áo hoặc nếu có thì tay áo ngắn hơn khuỷu tay.
- Mỗi cầu thủ có một số áo khác nhau. Các chi tiết trang trí cách số áo tối thiểu 5cm.
Thời gian
Quy định về thời gian thi đấu
- Mỗi trận có 4 hiệp đấu, 1 hiệp diễn ra trong vòng 10 phút.
- Thời gian nghỉ giữa các hiệp chơi là 2 phút, riêng giữa hiệp 2 với hiệp 3 là 15 phút.
- Nếu hai đội hòa nhau thì sẽ có một hoặc nhiều hiệp phụ diễn ra để quyết định tỉ số. Một hiệp phụ kéo dài 15 phút.
Quy định về thời gian hội ý
- 3 hiệp đầu tiên được hội ý 1 lần trong mỗi hiệp, riêng hiệp 4 được hội ý 2 lần.
- Thời gian hội ý tối đa 60 giây.
Quy định thời điểm bắt đầu – kết thúc trận đấu
- Trận đấu bắt đầu khi cầu thủ hai đội nhảy và chạm bóng đúng luật.
- Nếu không có đủ 5 cầu thủ ra sân thì trận bóng sẽ không bắt đầu.
- 2 đội đổi sân ở hiệp đấu thứ 3.
- Trước khi hiệp 1 và 3 bắt đầu, các cầu thủ được phép khởi động ở phần sân của đối thủ.
Tình trạng bóng trong sân đấu
Bóng sống
Trong mỗi trận, bóng sống nếu có đủ những tiêu chí sau:
- Các cầu thủ tranh và chạm bóng đúng luật.
- Khi thực hiện những cú ném phạt.
- Bóng được phát từ biên.
Bóng chết
Luật bóng rổ quy định bóng chết như sau:
- Bóng được ném vào rổ và ghi điểm hoặc sau khi thực hiện cú ném phạt.
- Trọng tài thổi còi khi bóng sống.
- Hiệp đấu kết thúc.
- Khi đội đang kiểm soát bóng mà đồng hồ 24 giây phát tín hiệu.
- Cầu thủ ném phạt không vào rổ mà đấu tiếp bằng một quả bóng khác hoặc thêm một quả ném phạt.
Cách tính điểm
Bóng ghi được điểm khi:
- Bóng sống ném vào trong rổ từ bên trên.
- Bóng nằm trong hoặc dưới vành rổ.
Cách tính điểm cụ thể như sau:
- 1điểm cho một cú ném phạt thành công.
- 2 điểm khi đội ném vào rổ từ khu vực 2 điểm.
- 3 điểm khi đội ghi bàn từ khu vực 3 điểm.
- Khi cầu thủ vô tình ném vào rổ của đội nhà thì đối thủ sẽ được cộng 2 điểm.
Luật nhảy tranh bóng
Trọng tài tung quả bóng rổ lên cao theo đường thẳng đứng giữa 2 đội. Bóng được chạm bởi 1 hoặc 2 người nhảy tranh khi bóng đạt đến điểm cao nhất.
Sau đây là các trường hợp có thể xảy ra khi nhảy tranh bóng:
- Khi 1 hiệp mới bắt đầu.
- Bóng bị kẹt ở rổ.
- 2 đội đồng thời mắc lỗi.
- Quyết định của trọng tài không đồng nhất.
- Cầu thủ của 2 đội cùng giữ chặt bóng nhưng không bên nào giành được bóng.
Tranh bóng được xét là phạm luật khi:
- Bóng được chạm qua 2 lần.
- Chạm vạch khi nhảy tranh bóng.
- 1 hoặc 2 đội tranh bóng nhưng có hành động thô bạo.
- Cầu thủ chạm vào bóng khi bóng chưa đạt đến độ cao giới hạn.
Luật thay người
- Hiệp đấu có thể dừng lại khi 1 trong 2 đội cần thay người. Mỗi hiệp được phép thay 1 hoặc nhiều người.
- Quá trình thay người diễn ra khi đồng hồ thi đấu ngừng, bóng chết hoặc khi trọng tài kết thúc giao tiếp với trọng tài.
- Tiến hành thay người khi cầu thủ nhận được quả ném phạt bị chấn thương, mắc lỗi hoặc bị truất quyền thi đấu.
Ném phạt
Cầu thủ được ném phạt khi bị đối phương phạm lỗi. Chỉ được thay người ném phạt khi cầu thủ bị chấn thương hoặc phải rời sân. Lúc này, người thực hiện ném phạt có thể là đội trưởng hoặc người được chỉ định.
Những cú ném phạt trong luật bóng rổ tuân theo những quy định sau:
- Cầu thủ đứng giữa vòng tròn và sau đường ném phạt.
- Có thể dùng mọi kỹ thuật ném rổ.
- Bóng phải được ném trong vòng 5 giây sau khi trọng tài thổi còi.
Can thiệp bóng
- Khi chơi bóng rổ chỉ được dùng tay với những cách thức như cầm, chuyền, dẫn, ném,…
- Không dùng các bộ phận khác của cơ thể như đầu, vai, chân,… để chơi. Nếu bóng vô tình chạm vào thì sẽ không bị bắt lỗi.
- Phạm lỗi nếu cầu thủ tác động vào bóng từ phía dưới lên (tương tự như môn bóng chuyền).
- Không được can thiệp vào đường bóng khi bóng đang trên đường bay vào rổ.
- Nếu bóng trong rổ thì không được chạm vào bóng cũng như vành rổ.
- Khi ném nếu như bóng chạm vào vành rổ hoặc bản rổ thì các cầu thủ không được tác động vào 2 nơi đó.
Trọng tài có thể xử phạt khi phạm lỗi theo các phương án như ném biên, ghi điểm cho một đội hoặc tiến hành tranh bóng.
Quy định xử thua đội bóng
Đội bóng sẽ bị xử thua trong các trường hợp sau:
- Không có mặt đầy đủ 5 cầu thủ sau khi trận đấu diễn ra 15 phút.
- Cầu thủ có hành động gian lận, phi thể thao.
- Lỗi phản ứng trước các quyết định của trọng tài.
- Đội bóng không thi đấu sau khi trọng tài bắt đầu trận đấu.
- Đội có ít hơn 2 người so với đội bạn.
Bắt lỗi trong trận đấu
Luật 3 giây
Trong luật chơi bóng rổ, cầu thủ của đội đang kiểm soát bóng sống không được ở trong khu vực giới hạn của đối phương quá 3 giây khi đồng hồ thi đấu đang chạy.
Luật 5 giây
Cầu thủ đang cầm bóng và bị đối phương kèm sát ở vị trí cách 1m thì bị coi là phạm luật nếu không thực hiện đường chuyền trong vòng 5 giây.
Khi đó, trọng tài cho phép đối thủ được ném biên ở vị trí gần nhất nhưng không được ném biên ở sau bảng.
Luật 8 giây
Khi giành được bóng sống trong khu vực sân của đội nhà, cầu thủ cần đưa bóng sang phần sân của đối phương trong vòng 8 giây, nếu quá thời gian này sẽ bị tính là vi phạm.
Luật 24 giây
Nếu cầu thủ giành được bóng nhưng không ném vào rổ trong vòng 24 giây sẽ bị tính là phạm luật.
Cầu thủ ở ngoài biên
Cầu thủ được cho là ở ngoài biên khi có 1 bộ phận nào đó trên người tiếp xúc với mặt ngoài đường biên hoặc va chạm với 1 vật trên không hay ở bên ngoài biên.
Bóng ở ngoài biên
Bóng được xem là ở ngoài biên khi bóng chạm vào bất cứ ai ở vạch biên, giá đỡ bảng rổ, hoặc 1 thứ gì đó ở phía trên không của sân bóng.
Lỗi cá nhân trong trận đấu
Lỗi va chạm
Lỗi này xảy ra khi cầu thủ có các hành động va chạm như đánh, đẩy, chặn người,… Cầu thủ sẽ bị xử phạt nếu phạm lỗi trong cả trường hợp không có bóng, bóng sống hoặc bóng chết.
Trọng tài có thể xử phạt tùy vào tình huống lúc đó bằng các cách sau:
- Thực hiện ném phạt biên.
- Ném rổ để phạt đền.
Lỗi phản tinh thần thể thao
Cầu thủ được cho là mắc lỗi khi không tuân theo nhận định của trọng tài hoặc cố tình phạm lỗi với đối phương. Trọng tài sẽ dùng các phương án sau:
- Ghi 1 lỗi phản tinh thần thể thao với cầu thủ vi phạm.
- Cho thực hiện 1hoặc nhiều quả ném phạt, sau đó tiến hành ném phạt biên.
Lỗi cả hai bên
Nếu cầu thủ của cả 2 đội cùng phạm lỗi thì trọng tài sẽ ghi lỗi cho cả 2 bên, sau đó tiếp tục trận đấu.
Lỗi trục xuất
Bất cứ thành viên nào trong đội, kể cả huấn luyện viên, cầu thủ, cầu thủ dự bị nếu có hành vi phản thể thao có thể bị truất quyền thi đấu. Khi ấy, đội nhà sẽ nhận ném phạt và ném biên.
Lỗi kỹ thuật
Nếu cầu thủ có các hành vi thiếu chuẩn mực, không tuân thủ quy định thi đấu, xúc phạm trọng tài hoặc cố tình trì hoãn trận đấu thì sẽ bị tính làm phạm lỗi kỹ thuật. Lúc này đội không phạm luật được phép ném phạt.
Xem thêm:
- Vòng lặp For là gì? Cách dùng vòng lặp For trong C/C++
- Năm ánh sáng là gì? 1 năm ánh sáng bằng bao nhiêu km, dặm?
- Giải nghĩa các từ viết tắt trong tiếng Anh ý nghĩa, đầy đủ nhất
Việc tuân thủ những quy định thi đấu cũng như những điều luật bóng rổ là rất cần thiết để có một trận bóng đẹp. Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin bổ ích để bạn hiểu thêm về cách thức chơi bóng rổ.
