Điều phối viên đặc biệt của Liên hợp quốc về tiến trình hòa bình Trung Đông Nickolay Mladenov phát biểu với các thành viên Hội đồng Bảo an qua hội nghị trực tuyến. (Ảnh: UN)

Phát biểu với các thành viên của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, ông Nickolay Mladenov nêu rõ: “Mặc dù tất cả những nỗ lực tập thể của chúng ta, cách duy nhất để thoát khỏi thực tế một Nhà nước mà chúng ta ngày càng phải đối mặt là sự tham gia giữa các bên, chứ không phải bạo lực”.

Trong trường hợp không có các cuộc đàm phán mang tính xây dựng, Điều phối viên đặc biệt của Liên hợp quốc về tiến trình hòa bình Trung Đông cho biết ông đã làm việc để duy trì sự đồng thuận quốc tế rằng mục tiêu là một giải pháp hai Nhà nước. "Tôi đã cảnh báo về nguy cơ xói mòn hiện trạng, ủng hộ các nỗ lực hòa giải nội bộ Palestine và trên hết, tập trung nỗ lực của chúng tôi vào ngoại giao phòng ngừa" - ông Mladenov.

Ông nói rằng với Ai Cập và sự hỗ trợ của Qatar và các thành viên khác của cộng đồng quốc tế, Liên hợp quốc đóng vai trò trung tâm trong việc ngăn chặn một cuộc chiến tranh tàn khốc khác ở Dải Gaza mặc dù tình hình ở đó vẫn còn mong manh và nguy cơ leo thang lớn vẫn còn, trong khi cuộc khủng hoảng nhân đạo, kinh tế và y tế vẫn chưa biến mất.

Trong báo cáo cuối cùng trước Hội đồng Bảo an, ông Mladenov đã tố cáo việc Israel tiếp tục thực dân hóa ở khu Bờ Tây cũng như bạo lực mà dân thường ở cả hai phía Israel và Palestine phải gánh chịu.

Điều phối viên đặc biệt cho biết, tổng số căn hộ định cư được phát triển vào năm 2020 ngang bằng với năm 2019, bất chấp 8 tháng gián đoạn. Ông Mladenov cũng đồng thời cho biết thêm rằng 50% số đơn vị nhà ở này nằm bên trong Bờ Tây, trong các khu vực quan trọng đối với khả năng tồn tại và sự tiếp giáp của một Nhà nước Palestine trong tương lai và vi phạm rõ ràng các nghị quyết của Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. “Các khu định cư xác nhận sự chiếm đóng của Israel và phá hoại giải pháp hai Nhà nước” - ông Mladenov nói. Ông kêu gọi các nhà chức trách Israel ngay lập tức ngăn chặn tiến độ thực dân hóa, cũng như phá hủy các tài sản của người Palestine.

Ông bày tỏ quan ngại sâu sắc trước tình trạng bạo lực liên quan đến người định cư tiếp tục xảy ra ở khu Bờ Tây bị chiếm đóng, bao gồm cả Đông Jerusalem, và kêu gọi chính quyền Israel tôn trọng luật pháp quốc tế để bảo vệ người Palestine khỏi bạo lực và bảo đảm rằng người dân Palestine có thể tự do và an toàn tiếp cận vùng đất của họ.

Đặc phái viên Liên hợp quốc cũng tố cáo việc tổ chức Thánh chiến Hồi giáo Palestine Hamas và những người khác bắn tên lửa và súng cối bừa bãi vào các trung tâm của dân thường Israel và kêu gọi ngừng bắn "ngay lập tức".

Về phía Palestine, ông Mladenov cho biết "vô cùng lấy làm tiếc" đã không đạt được thỏa thuận nào về việc tổ chức các cuộc bầu cử Tổng thống và lập pháp "đã quá hạn". Ông khuyến khích các bên Palestine vượt qua những khác biệt đáng chú ý như một phần trong nỗ lực hòa giải của Ai Cập.

Việc nối lại đối thoại giữa người Israel và người Palestine phải đi kèm với các biện pháp cụ thể

Về tiến trình hòa bình rộng lớn hơn, Điều phối viên đặc biệt của Liên hợp quốc kêu gọi người Israel, Palestine, các quốc gia trong khu vực và cộng đồng quốc tế thực hiện các bước thiết thực để các bên có thể nối lại đối thoại.

Theo ông Mladenov, các biện pháp như vậy cũng phải đi kèm với các hành động cụ thể để khôi phục một viễn cảnh chính trị hợp pháp nhằm chấm dứt xung đột. Ông nêu rõ: “Bộ tứ về Trung Đông (Mỹ, Nga, Liên minh châu Âu và Liên hợp quốc) - cùng với các đối tác Ả Rập - và các nhà lãnh đạo Israel và Palestine, phải làm việc cùng nhau để nối lại lộ trình đàm phán mang tính xây dựng.

Về mặt kinh tế, ông Mladenov nhấn mạnh rằng người Israel và người Palestine có thể thực hiện các bước ngay lập tức để tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa trong và ngoài Gaza và cho phép tăng cường thương mại giữa Dải Gaza, Israel và Bờ Tây.

Trong bài phát biểu cuối cùng trước Hội đồng với tư cách là Điều phối viên đặc biệt về tiến trình hòa bình Trung Đông, ông Nickolay Mladenov nhắc lại rằng người Israel và người Palestine đã sống trong xung đột quá lâu. “Chúng ta phải kiên trì nỗ lực ngăn chặn sự leo thang bạo lực và khuyến khích các nhà lãnh đạo của cả hai bên thực hiện các bước để cho phép quay trở lại đàm phán” - ông nêu rõ. “Cuộc xung đột này không chỉ là xung đột trên đất liền, vì cả hai dân tộc đều có quyền gọi Israel và Palestine là nhà của họ. Nó không chỉ là một cuộc xung đột lịch sử - cá nhân và tập thể. Đó là một cuộc xung đột về quyền cùng tồn tại của hai quốc gia” - ông Mladenov nhấn mạnh.