Hình ảnh siêu bão Hagibis lớn nhất trong vòng 60 năm nay cuồn cuộn, kéo theo mưa lớn, gió giật làm tê liệt hệ thống giao thông thủ đô và các quận lân cận. Cơn bão đã gây ra những trận lở đất, khiến các con sông vỡ bờ. Lũ lụt nghiêm trọng nhấn chìm hàng nghìn ngôi nhà trong biển nước, cuốn theo đồ đạc, vật dụng.

Dẫu vậy, điều đáng để chúng ta suy ngẫm là nước lũ không hề cuốn theo bất cứ mẩu rác nào. Những dòng nước thật sạch sẽ, khác xa với hình ảnh ngập rác khi mỗi cơn bão đi qua ở Việt Nam.

Gần đây trên mạng xã hội Facebook, Twitter xuất hiện nhiều hình ảnh, clip về phong trào dọn rác theo kiểu thử thách. Thực ra, từ trước đến nay, vấn đề một số cá nhân, nhóm bạn trẻ cùng nhau dọn rác, làm sạch môi trường ở những điểm du lịch, khu dân cư không phải là hiếm, nhưng thời gian gần đây đã nâng lên mức độ trào lưu: lan tỏa khắp nơi. Hình ảnh các cầu thủ U23 Việt Nam đi nhặt rác tại sân Mỹ Đình sau trận thắng U23 Thái Lan, hay xa hơn, ở Nhật Bản, hình ảnh các nghệ sĩ hóa thân thành Samurai đi nhặt rác đồng thời tuyên truyền người dân không xả rác là những hành động có tác động rất lớn đến cộng đồng trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường. Tuy vậy, trào lưu vẫn chỉ là nhất thời. Suy cho cùng sau mỗi trào lưu là những kỳ nghỉ đông, nghỉ dài ngày để nạp năng lượng cho những trào lưu tiếp theo.

Câu hỏi đặt ra ở đây là: chúng ta đã thật sự có ý thức bảo vệ môi trường chưa, hay chỉ đang chạy theo một trào lưu mang tầm quốc tế? Bởi không dưới vài lần chúng ta đã nhìn thấy hình ảnh các điểm vui chơi, các khu du lịch ngập tràn rác sau mùa lễ hội. Những bãi biển lềnh bềnh túi nhựa, lon nước khi khách ra về. Những quảng trường vương vãi xác bóng bay, thức ăn thừa khi pháo hoa đã tàn. Tiêu biểu là dốc chợ Đà Lạt thơ mộng ngày nào, nay lại thường xuyên được điểm tên trong các bài viết về ý thức của khách du lịch. Những trào lưu của người trẻ mang tầm quốc tế hóa ra vẫn rất xa vời, chưa thật sự chạm đến mục đích cuối cùng, đó là một ý thức dài lâu về lối sống xanh, chủ động tái chế và giảm rác thải.

Sau mỗi cơn bão, lũ nơi thượng ngàn đổ về, các bãi biển ở miền xuôi ngập trong rác. Rác ở đâu mà khủng khiếp thế? Xin thưa, thay vì tập hợp đông đảo mọi người, xắn tay áo đi dọn bãi rác vào mỗi cuối tuần, nếu mỗi người chỉ cần thay việc vứt một chai nước vào thùng rác bằng cách mang về dùng lại vài lần, hay dùng để trồng thêm một mầm xanh. Hoặc thử nghĩ xem, có cách nào để tái chế chồng túi nilon đang nằm trong nhà thay vì bỏ chúng đi?

Có lẽ chưa bao giờ ý thức về môi trường sống lại cần báo động như vậy. Những người trẻ, họ là công dân toàn cầu, sức tiêu thụ những món đồ ăn sẵn lớn. Nếu không thực sự có ý thức chính họ phải chịu trách nhiệm với tương lai của mình.

Những trào lưu tốt xứng đáng được tồn tại lâu dài. Xứng đáng được là hình ảnh để tạo dựng từ ý thức của một đứa trẻ đến khi trưởng thành để chúng ta có một hệ sinh thái sạch.