3 lần bắn rơi máy bay và những kỷ vật vô giá

Chúng tôi trở về vùng đất Hoa Lộc vào những ngày cuối năm 2016, mảnh đất bom đạn cày xéo ngày nào giờ đây đã đổi thay, diện mạo NTM hiện hữu trên mỗi con đường, nếp nhà, trên cánh đồng xanh mướt lúa, ngô. Không khó để tìm đến gia đình Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc Hoàng Thị Mợi, giờ đây đã bước sang tuổi gần 70. Trong căn nhà khang trang, rộng rãi ở đội 4, những bức ảnh về một thời hoa lửa của bà và trung đội nữ dân quân được treo trang trọng giữa nhà. Bà nói: “Đó vừa là niềm tự hào, vừa để nhắc nhở tôi luôn sống xứng đáng như một thời chúng tôi đã sống, lao động, sản xuất, chiến đấu”.

Vừa lật giở những bức ảnh quý giá về trung đội bà vừa nhắc lại cho chúng tôi những chiến công vang dội một thời và niềm vinh dự được Bác tặng những phần thưởng cao quý.

Bức ảnh hiếm hoi một thời hoa lửa về Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc.

Những năm 1960, khi giặc Mỹ điên cuồng thực hiện chiến tranh phá hoại ra miền Bắc nhằm chặn đứng nguồn chi viện cho miền Nam, một số tuyến đường vận chuyển huyết mạch như bến phà Thắm, cầu De... trở thành địa điểm bắn phá ác liệt của không quân Mỹ. Trước tình hình đó Ban Chỉ huy huyện đội đã chỉ định thành lập trung đội nữ dân quân Hoa Lộc vừa sản xuất, vừa bảo vệ kho tàng, điểm tập kết và đảm bảo thông suốt con đường vận chuyển huyết mạch chi viện miền Nam. Trung đội gái Hoa Lộc được thành lập gồm 14 người do Hoàng Thị Mợi làm Trung đội trưởng. Họ hầu hết là những thiếu nữ mới chỉ mười tám, đôi mươi vốn chưa quen cầm súng nhưng tình nguyện viết đơn tham gia.

Chỉ sau thành lập, tập luyện chưa tròn 1 tháng, ngày 16/6/1967, trung đội đã lập chiến công vang dội bắn rơi một máy bay A4D của Mỹ làm nức lòng quân dân cả nước, được Chủ tịch Hồ Chí Minh viết thư khen ngợi và tặng Huy hiệu của Người cho mỗi thành viên trong trung đội. Bức thư của Bác có đoạn: “...cùng với thành tích to lớn chống Mỹ, cứu nước của phụ nữ cả nước ta, chiến công của các cháu làm rạng rỡ thêm truyền thống của phụ nữ Việt Nam dũng cảm đảm đang. Bác vui lòng khen ngợi các cháu và tặng mỗi cháu một Huy hiệu”. Hiện nay, bức thư Bác Hồ khen ngợi Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc và Huy hiệu Người tặng được đặt trang trọng ở Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam (Hà Nội). Chiếc Huy hiệu ấy chính là kỷ vật quý giá nhất của Trung đội trưởng Hoàng Thị Mợi dành tặng lại cho bảo tàng.

Gần 5 tháng sau đó, ngày 2/11/1967, Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc lại tiếp tục lập chiến công vang dội, bắn rơi chiếc máy bay F4H bằng 3 loạt đạn từ súng 14,7mm. Sau lần thứ 2 bắn rơi máy bay, trung đội được biên chế lên 35 người. Cùng với cả nước, nữ dân quân Hoa Lộc đã góp phần chặn đứng âm mưu chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ra miền Bắc.

Đầu năm 1972, giặc Mỹ lại điên cuồng cho máy bay bắn phá, chính thức tuyên bố cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ hai. Được lệnh của cấp trên, Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc lại chuyển sang trực chiến và sẵn sàng chiến đấu. Ngày 30/7/1972, trung đội tiếp tục bắn rơi máy bay Mỹ lần thứ ba. Đến năm 1975, khi hòa bình lập lại, trung đội mới chính thức giải thể.

Học Bác từ những điều giản dị

Với những chiến công vang dội ấy, đội dân quân gái Hoa Lộc còn được Đảng, Nhà nước tặng nhiều Huân, Huy chương. Năm 1972, trung đội đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Bà Hoàng Thị Mợi cho biết: Phát huy những thành tích đạt được, không chỉ dũng cảm đánh giặc, trong công tác tập luyện, sản xuất, tăng gia Trung đội nữ Hoa Lộc luôn là con chim đầu đàn của các phong trào thi đua ở địa phương. Học tập và thi đua với Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc, phong trào sản xuất giỏi, sẵn sàng chiến đấu phát triển rộng khắp các nơi trong tỉnh. Sau ngày giải phóng hầu hết chị em đều tham gia các hoạt động phong trào, bản thân tôi từng 15 năm làm bí thư đoàn xã, rồi làm công tác ở hội phụ nữ, hội cựu chiến binh, hội khuyến học... những đơn vị nào khó tôi đều tham gia.

Bà Hoàng Thị Mợi và bà Nguyễn Thị Thứ là những nữ dân quân Hoa Lộc năm xưa.

Còn bà Nguyễn Thị Thứ (đội 3, xã Hoa Lộc) từng là khẩu đội trưởng khẩu đội 2 - Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc nay đã hơn 70 tuổi, tóc giờ đã bạc, đôi mắt đã mờ. Bà bùi ngùi xúc động: “Chiến tranh đã đi qua hơn 40 năm, người còn, người mất nhưng chiến thắng của Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc năm xưa sẽ luôn là niềm tự hào đối với mỗi người. Luôn nhắc nhở chúng tôi dù thời chiến hay thời bình luôn sống hết mình cho quê hương, đất nước. Tích cực lao động, sản xuất, sống mẫu mực dạy bảo con cháu trưởng thành, hăng hái tham gia phong trào do địa phương phát động”.

Bà Thứ cho biết thêm: Trở về cuộc sống bình dị, tham gia nhiều tổ chức, đoàn thể ở địa phương. Hiện nay trong số 14 nữ dân quân chỉ còn 6 nữ dân quân sống tại quê nhà, một số đã chuyển đi nơi khác. Tuy nhiên, hầu hết những chị em ở trung đội năm xưa vẫn phải sống trong cảnh khó khăn... Rất mong Đảng, Nhà nước quan tâm, có chế độ đãi ngộ tốt hơn nữa, xứng đáng với thành tích, đóng góp lớn lao của Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc năm xưa.

Ngọc Huấn